Het lijkt een comfortabele manier om van je depressie af te komen. Elke dag een half uur voor een daglichtlamp zitten. Gewoon thuis aan de keukentafel. Met een beetje mazzel ga je je al na een week beter slapen, krijg je meer energie en verbetert je stemming, beloven de fabrikanten. Maar is dat zo?advertentie
Lichttherapie is bewezen effectief bij zowel winterdepressies als niet-seizoensgebonden depressies. Het effect is bescheiden, vergelijkbaar met dat van antidepressiva en gesprekstherapie. Het grote voordeel is dat er geen bijwerkingen zijn. Een beetje geïrriteerde ogen misschien, maar dat is tijdelijk. Sommige mensen worden enigszins misselijk als ze voor een lichtbron van 10 duizend lux zitten, ook dat duurt echter maar kort. Het gaat om licht zonder UV, voor de huid kan het dus geen kwaad.
Verschillende instellingen, zoals PsyQ en UMCG, bieden lichttherapie aan. Die instellingen zijn alleen op werkdagen geopend, terwijl de therapie beter werkt als de patiënt gedurende een aantal weken elke dag op hetzelfde tijdstip voor de lamp zit. Dat scheelt bovendien reistijd en alleen al om die reden is thuistherapie makkelijker vol te houden.
‘Wel moet de patiënt zeker weten dat hij of zij een depressie heeft en geen bipolaire stoornis’, waarschuwt biomedisch onderzoeker Babette Bais van het Erasmus MC. ‘Lichttherapie kan een switch naar manie oproepen.’ Ook moet de patiënt zich goed laten voorlichten, vindt Bais. ‘Dat je je ogen open moet houden bijvoorbeeld, want het werkt via je netvlies. En dat je de lamp vroeg in de ochtend moet gebruiken omdat het licht mogelijk de slaap verstoort als je er ’s middags voor gaat zitten.’
Bais rijdt heel Nederland door om daglichtlampen te installeren bij zwangere vrouwen met een depressie in het kader van haar Bright Up studie. ‘Depressie tijdens de zwangerschap komt best vaak voor. Zo’n 10 procent van de zwangere vrouwen krijgt te maken met depressieve klachten. Dat zijn zo’n 20 duizend vrouwen per jaar.’ Met medicatie beginnen, durven veel zwangere vrouwen niet aan. En het vinden van de juiste pil en de juiste dosering kost tijd. Voor gesprekstherapie geldt vaak een wachtlijst. ‘Terwijl je de vrouw juist zo snel mogelijk wilt helpen zodat het kindje er nog van kan profiteren. Want een depressie kan leiden tot ondergewicht of een vroeggeboorte’, aldus Bais.
En dus onderzoekt ze voor haar promotie wat de effecten van lichttherapie zijn bij zwangere vrouwen met een depressie. De eerste studies zagen er hoopvol uit, maar daar deden achtereenvolgens 10 en 27 vrouwen aan mee. Dat is te weinig om met zekerheid iets te kunnen zeggen. Bais hoopte dat aan haar studie zo’n 150 vrouwen mee zouden doen, maar dat worden er 80. Nieuwe aanmeldingen zijn nog welkom. ‘Het is een complexe groep om onderzoek mee te doen. Vrouwen schamen zich, dat ze niet op een roze wolk zitten. Vaak weet alleen hun partner dat ze met een depressie kampen. Veel zwangere vrouwen bagatelliseren hun klachten, ze merken wel dat ze down en moe zijn, maar willen dat geen depressie noemen. En iemand met een depressie heeft weinig energie en ziet er alleen al om die reden tegenop om aan een wetenschappelijke studie mee te doen.’
Hoe de lichttherapie werkt, staat niet helemaal vast. Waarschijnlijk geeft de enorme dosis wit licht, die via het netvlies de hersenen binnenkomt, signalen af aan de biologische klok in de hersenen die onder meer de pijnappelklier aanstuurt. Daar wordt het slaaphormoon melatonine geproduceerd. Ook zou het extra daglicht ingrijpen op de HPA-as in het brein die bij een depressie te veel cortisol aanmaakt. Al met al verbetert de biologische klok en daarmee de productie van hormonen, de stemming, de slaap, de concentratie en de energie.
Een wandeling met de lunch is natuurlijk ook goed voor het functioneren van de biologische klok, zegt Bais. ‘Mits het buiten lekker licht is. Maar daar scheelt het in deze tijd van het jaar vaak aan in Nederland.’
Bron: https://www.volkskrant.nl/wetenschap/werkt-een-daglichtlamp-echt-tegen-depressie-~b6929366/