Begin 2016 heeft het Duitse milieu-instituut in München vastgesteld dat 14 populaire Duitse bieren de onkruidverdelger glyfosaat bevatten. Er zijn toen waarden gemeten tussen de 0,46 en 29,74 microgram per liter. De wettelijk toegestane hoeveelheid glyfosaat in drinkwater is in Nederland 0,10 microgram per liter. Dat is dus vrij ernstig, maar hoe zit het 20in Nederland? We hebben 31 biertjes uit de Nederlandse supermarkten naar een laboratorium gestuurd om het vast te laten stellen.

NVWA
Als reactie op de Duitse biertest heeft de Nederlandse NVWA in 2016 ook onderzocht hoeveel bier in de Nederlandse supermarkten glyfosaat bevat. Hun conclusie was dat iets meer dan een derde van het bier glyfosaat bevat. Helaas heeft deze organisatie de betreffende biermerken niet openbaar gemaakt. Omdat veel mensen graag bier drinken met een lage kans op de onkruidverdelger glyfosaat hebben wij deze test overgedaan en maken we de resultaten wel bekend.

Reinheitsgebot
Duits bier van het type pilsener mag eigenlijk niet meer bevatten dan gerstemout, water, hop en gist. Veel van de onderzochte bieren houden zich hier niet aan. Soms worden er tarwe, mais, maltose, suiker of hopextract gebruikt. Vooral tarwe brengt vaak glyfosaat met zich mee (1).

Hoe kan glyfosaat in het bier komen?
Omdat glyfosaat planten in een mum van tijd kan doen verdorren, gebruiken Europese boeren het op grote schaal om hun granen makkelijker te oogsten. Vlak voor de oogst spuiten ze hun hele veld onder, zodat het graan gelijkmatig verdort en daardoor de oogst sneller verloopt. Dit proces heet ook wel Crop dessication (2, 3). Omdat het kort op elkaar gebeurt, is er geen tijd om het glyfosaat door de regen te laten wegspoelen. Daarnaast wordt ook bij de teelt van hop glyfosaat gebruikt (4, 5). Met name goedkope biersoorten maken geen gebruik van bronwater, maar van kraanwater dat vaak uit oppervlaktewater bestaat (6, 7, 8). Oppervlaktewater bevat vaak ook glyfosaat. Ons bier kan dus via drie verschillende wegen met glyfosaat vervuild raken.

Volgens de overheid helemaal veilig
Volgens de autoriteiten is glyfosaat een veilige stof en is er geen reden tot paniek. Als we de medische literatuur induiken, dan blijkt dat niet alle wetenschappers hiervan overtuigd zijn (9):

• De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt glyfosaat ondertussen ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ (10). Ook onafhankelijke wetenschappers die naar het beschikbare bewijs hebben gekeken, concludeerden dat glyfosaat op meerdere manieren in staat is om kanker aan te jagen bij mensen (11).
• Italiaanse onderzoekers hebben dit jaar op basis van donaties nog eens goed gekeken naar het effect van glyfosaat (12). Ze gaven dagelijks een absoluut veilig geachte dosis glyfosaat aan ratten. Het bleek dat het middel zich opstapelde in hun lichaam. Zelf werden ze er niet ziek van, maar hun nakomelingen wel. De voortplanting, genen en darmbacteriën waren verstoord.
• Glyfosaat blijkt volgens recente onderzoeken giftig voor de darmflora (13, 14).
• Glyfosaat kan volgens onderzoekers de hormoonbalans verstoren (15, 16).
• Er zijn studies waaruit blijkt dat glyfosaat het interne navigatiesysteem van bijen in de war brengt, waardoor ze massaal sterven (17).
• De doorgaans zeer kritische website Factcheck.org heeft ook eens goed gekeken naar glyfosaat. Ze concluderen dat het pas schadelijk wordt bij hogere doseringen (18). Dat is zorgelijk, want de hoeveelheid glyfosaat in ons lichaam stapelt zich de laatste jaren steeds meer op. Bij sommige mensen is de hoeveelheid glyfosaat in het bloed de laatste jaren met meer dan 1000% gestegen (19). Deze trend is ook bij dieren zichtbaar (20).
• Glyfosaat is niet alleen schadelijk voor dier en mens. Volgens een professor van de Wageningen Universiteit (WUR) zou glyfosaat verboden moeten worden omdat deze stof het bodemleven en ons water aantast (21).

Glyfosaat veilig?
Als we de brouwerijen en overheden mogen geloven is de hoeveelheid glyfosaat in bier te laag om een schadelijke werking te kunnen hebben. Volgens sommige onderzoekers is glyfosaat al giftig bij lage doseringen (22). Het middel wordt verkocht met het verhaal dat het slechts wat aminozuren blokkeert omdat het molecuul daarop lijkt. Dat is de reden dat de plant afsterft. Volgens de Europese voedselwaakhond EFSA is glyfosaat helemaal veilig. Ze komen tot dit oordeel op basis van geheime stukken die ze niet openbaar willen maken (23). Wat we wel weten is dat ze gebruikmaken van informatie van Monsanto zelf (24). De slager keurt dus z’n eigen vlees.

Het onderzoek
Voor de test hebben we contact opgenomen met vele laboratoria. Uiteindelijk bleek Eurofins de grootste en betrouwbaarste partij. Zij konden niet alleen testen op glyfosaat, maar ook op de afbraakproducten die ook een biologische werking hebben. We zijn naar verschillende Nederlandse supermarkten gegaan om daar alle biertjes te kopen van het type pilsener, vaak afgekort tot pils. Dit is het standaard bier met 5% alcohol dat wordt geschonken als je op het terras een biertje bestelt. De gele rakker met een witte kraag. Omdat dit het meest gedronken wordt, hebben we besloten om ons te beperken tot dit type bier. De meest gedronken pilseners en ook de huismerken van de grote supermarktketens hebben we meegenomen in de test. Ook het bier van de Lidl en Aldi zijn meegenomen in dit onderzoek. Uiteindelijk hebben we 31 pilseners laten testen.

In de volgende bieren uit de Nederlandse supermarkten zijn resten van glyfosaat gevonden:

1. Budweiser budvar
2. Swinckels
3. Bavaria
4. Schultenbrau
5. Warsteiner
6. Heineken
7. Oettinger
8. Bavaria alcoholvrij
9. Heineken alcoholvrij
10. Warsteiner alcoholvrij
11. Amstel
12. Jever Fun alcoholvrij
13. Alfa
14. Grolsch alcoholvrij
15. De Leckere Bio
16. Mongozo Bio
17. Urquell
18. Brouwers
19. Weihenstephaner alcoholvrij

De volgende bieren bevatten geen of minder dan een meetbare hoeveelheid glyfosaat:

20. Grolsch
21. Brand
22. Budels Bio
23. Hertog Jan
24. Jupiler
25. Amstel alcoholvrij
26. Budels alcoholvrij
27. Erdinger alcoholvrij
28. Palm alcoholvrij
29. Brouwers alcoholvrij
30. Gulpener UR Bio
31. Texels Skuumkoppe

Als je het uitgebreide rapport wilt inzien inclusief alle waarden en afbraakproducten van glyfosaat (AMPA) dan kun je dat hier downloaden: